osmanlı gerileme dönemi ne demek?
Osmanlı Gerileme Dönemi (1699-1792)
Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemi, 1699'daki Karlofça Antlaşması ile başlayıp 1792'deki Yaş Antlaşması ile sona eren zaman dilimidir. Bu dönem, devletin askeri, ekonomik, sosyal ve siyasi alanlarda yaşadığı zorluklar ve toprak kayıplarıyla belirgindir.
Nedenleri:
- Merkezi Otoritenin Zayıflaması: Yeteneksiz padişahlar, saray entrikaları ve Yeniçeri Ocağı'nın disiplinsizliği merkezi otoriteyi sarsmıştır.
- Ekonomik Sorunlar: Savaşların uzun sürmesi, tımar sisteminin bozulması, iltizam sisteminin yaygınlaşması ve Avrupa'daki merkantilizm politikaları Osmanlı ekonomisini olumsuz etkilemiştir.
- Askeri Alanda Geri Kalma: Avrupa'daki askeri teknolojik gelişmelerin takip edilememesi, Osmanlı ordusunun savaşlardaki başarısını düşürmüştür.
- İç İsyanlar: Halkın ekonomik sıkıntıları, yöneticilere duyulan hoşnutsuzluk ve milliyetçilik akımlarının etkisiyle çeşitli iç isyanlar çıkmıştır.
- Diplomatik Yetersizlikler: Avrupa devletlerinin Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri ve aralarındaki çıkar çatışmaları, Osmanlı diplomasisini zor durumda bırakmıştır.
Önemli Olaylar:
- Karlofça Antlaşması (1699): Osmanlı Devleti'nin batıda büyük toprak kayıpları yaşadığı ilk antlaşmadır.
- Prut Savaşı (1711): Rusya'ya karşı kazanılan zaferle Azak Kalesi geri alınmıştır.
- Pasarofça Antlaşması (1718): Belgrad kaybedilmiştir ve batının üstünlüğü kabul edilmiştir.
- Lale Devri (1718-1730): Batı'nın örnek alınarak çeşitli yenilikler yapıldığı dönemdir. Ancak Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir.
- 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı: Küçük Kaynarca Antlaşması ile sonuçlanmış ve Osmanlı Devleti büyük toprak kayıpları yaşamıştır.
- 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı: Yaş Antlaşması ile sonuçlanmış ve Kırım'ın Rusya'ya ait olduğu kabul edilmiştir.
Sonuçları:
- Osmanlı Devleti, büyük toprak kayıpları yaşamıştır.
- Merkezi otorite daha da zayıflamıştır.
- Ekonomik sorunlar derinleşmiştir.
- Islahat hareketleri başlamış, ancak yetersiz kalmıştır.
- Devlet, varlığını sürdürebilmek için denge politikası izlemeye başlamıştır.